Fibroadenomalar, döşün ən tez-tez rastlanan xoş xassəli şişlərdəndir. Ümumi olaraq 20-40 arası yaşlarda görülür, ancaq bəzən daha böyük yaşlarda da çıxa bilər. Bütün cəmiyyətdə 10% rastlanır.

Müayinə zamanı asanlıqla əllə hiss edilir, çünki ətrafdakı toxumalardan kənarları diqqətə çarpacaq dərəcədə ayrılmışdır, yumrudur və yaxud lobyaya bənzəyir. Bəzən birdən çox lobullu (yumru) da ola bilər. Müayinə zamanı səthinin düz olması, ətrafdakı toxumaların yapışıq olmaması və əlin altından asanlıqla sürüşə bilən hərəkətli quruluşu ilə asan hiss edilir.

Müayinə və radyoloji tədqiqatlar şişin fibroadenom olduğunu göstərsə də, əmin olmaq üçün ya iynə biopsiyası etmək lazımdır ya da altı ay aralıqla xəstəni kontrol etmək lazımdır. İki il ərzində aparılan ultrasəs müayinələrində heç bir dəyişiklik baş vermirsə, onda fibroadenom kimi qəbul edilir və ildə bir dəfə kontrol olunur.

Süd vəzisində görünən fibroadenomların nədən yarandığını bilmirik, ancaq təhlükəli olmadığını bilirik. Fibroadenomaların süd vəzisi xərçəngi ilə əlaqəsinin olub olmadığı, illər boyunca təcrübələrin mövzusu olmuşdur. Bu günə qədər süd vəzisi xərçənginin inkişafında fibroadenomaların bir rolu olduğu qəti olaraq göstərilə bilməmişdir.

Döşdəki şişin fibroadenom olduğundan əminiksə, əməliyyata ehtiyac yoxdur. Necə əmin ola bilərik? Bunun üçün ya 6 ay aralıqlarla yoxlanılır və ya iynə biyopsiyası edilir. Əvvəlcə altı ay ara ilə kontrollara üstünlük vermek lazımdır. Kontrollar zamanı əgər şişin strukturunda dəyişiklik, pozğunlaşma müşahidə edilirsə, onda iynə biyopsiyası mütləq etmək lazımdır.

Fibroadenomaların kliniki əhəmiyyəti:

Əgər müayinə və radioloji müayinələrdə fibroadenoma olduğu düşünülən bir kütlə varsa, bunun dəqiq diaqnozu qoyulmalıdır. Süd vəzisi xərçəngi ilə qarışdırılmamalı və bu səbəblə xərçəng diaqnozu unudulmamalıdır.
Əməliyyat etmək yerine izlənilən fibroadenomalarda zaman keçdikcə, böyüklüyü dəyişən, sərhədləri pozulan, içi heterogen hala gələn, damarlanması və qanlanması artan fibroadenomaları da dərhal iynə biyopsiyası mütləq etmək lazımdır.Fibroadenomlar yalnız döş xərçəngləri ilə qarışmır, döşün nadir rast gəlinən digər tümörləri ilə də qarışa bilər. Bunlar fibroadenomlara çox bənzəyir, lakin daha tez böyüyüb qısa müddətdə döşün içini örtür. Bu növ xoşxassəli, amma lokal böyüyən şişləri də iynə biyopsiyası ilə təşhis edib, daha sonra çıxarmaq lazımdır.

Fibroadenomalar, fillod şişləri və nəhəng fibroadenomalar

Fibroadenomalar, fillod şişləri və nəhəng fibroadenomalar bəzi oxşarlıqları paylaşan, lakin fərqli xüsusiyyətlərə malik olan döş şişləridir. Onların arasındakı fərqlər bunlardır:

Fibroadenomalar: Bunlar ən çox rast gəlinən xoşxassəli döş şişləridir. Döşdə möhkəm, hamar, elastik bir parça kimi hiss olunur. Fibroadenomalar adətən daha kiçikdir və gənc qadınlarda daha çox rast gəlinir.Fibroadenomalar döş xərçəngi riskini artırmır və diaqnozdan əmin olduğumuz halda narahatlıq və ya kosmetik narahatlıq yaratmadığı halda müalicə tələb etməyə bilər. Müalicə seçimlərinə müşahidə, cərrahi yolla çıxarılması və ya vakuum yardımlı eksizyon kimi minimal invaziv prosedurlar daxildir.

Filloid şişləri: Filloid şişləri mənşəyinə görə fibroadenomalara çox oxşar olan döş şişləridir. Fibroadenomalardan fərqli olaraq, filloid şişlərində həddindən artıq böyümə var, bu da onların daha qabarıq lifli toxumaya sahib olması deməkdir. Ölçüləri fərqli ola bilər, bəziləri böyük ölçülərə çata bilər. Filloid şişlərinə daha çox 30-40 yaşlarında olan qadınlarda rast gəlinir. Əsas fərqləndirici xüsusiyyət həddindən artıq böyümə və malignite potensialıdır. Müalicə cərrahi yolla çıxarılmasını nəzərdə tutur və əməliyyatın həcmi şişin ölçüsündən, histoloji xüsusiyyətlərindən və bədxassəli xüsusiyyətlərin mövcudluğundan asılıdır.

Nəhəng fibroadenomalar: Nəhəng fibroadenomalar normaldan daha böyük, çox vaxt 5 santimetr və ya daha çox olan fibroadenomanın alt növüdür. Ölçülərinə görə, döşdə əhəmiyyətli asimmetriya və narahatlığa səbəb ola bilərlər. Nəhəng fibroadenomalar və fillod şişləri arasında diferensial diaqnoz yalnız klinik müayinə və görüntüləmə əsasında çətin ola bilər və diaqnozu təsdiqləmək üçün iynə biopsiyası və ya cərrahi eksizyon vasitəsilə histopatoloji qiymətləndirmə tələb olunur. Müalicə adətən məmə qoruyucu üsullardan və ya bəzi hallarda mastektomiyadan istifadə etməklə həyata keçirilə bilən cərrahi çıxarılmasını əhatə edir.
Bu obyektləri fərqləndirmək üçün klinik qiymətləndirmə, görüntüləmə (məsələn, mamoqrafiya və ya ultrasəs), biopsiya müayinələri və ya cərrahi müdaxilə ilə histopatoloji analizin birləşməsini tələb edir.
Döş vəzinin iri xoşxassəli şişlərində ən önəmlisi bu üç xəstəlik arasında diferensial diaqnozdur.Bu üç şişdən yalnız fillod şişləri xərçəng riski yaradır. Buna görə diaqnoz üçün iynə biopsiyası aparılır və cərrahi yolla çıxarılır. Patoloji nəticəyə əsasən, xoşxassəli və ya xərçəng hüceyrələrinin görülməsinə görə cərrahi planlama edilə bilər.