Fibroadenoma xərçəng olmayan, lakin qadınlarda çox rast gəlinən xoşxassəli döş şişidir. Döşdə möhkəm, hamar, elastik bir parça kimi hiss olunur. Fibroadenomalar ən çox gənc qadınlarda olur, adətən 30-40 yaş aralıqlarında. Üzümüzdəki mol (xallar) kimi, fibroadenomaların da dərman müalicəsi yoxdur və heç vaxt öz-özünə yox olmur. Ya birlikdə yaşayır, ya da cərrahi yolla çıxarılır.

Fibroadenomaların dəqiq səbəbi bilinməsə də, onların inkişafında hormonal amillərin, xüsusilə estrogenlərin rol oynadığına inanılır. Onlara genetik faktorlar da təsir edə bilər. Azərbaycan qadınlarında da çox rast gəlinir, lakin təhlükəli deyil.

Fibroadenomalar döş xərçəngi inkişaf riskini artırmır. Lakin nadir hallarda bəzi kompleks və ya atipik fibroadenomaların zamanla xərçənglə qarışdırılması riski ola bilər. İllik müntəzəm monitorinq və qiymətləndirmə fibroadenomada hər hansı dəyişikliyi müəyyən etmək üçün vacibdir və çox önəmlidir.

Fibroadenomaların özləri adətən təhlükəli olmasalar da, narahatlıq yarada və ya döşün görünüşünə təsir göstərə bilərlər. Müalicə metodları ölçü, böyümə modeli və fərdi narahatlıqlar daxil olmaqla bir neçə amildən asılıdır. Əksər hallarda kliniki döş müayinələri və görüntüləmə vasitəsilə müşahidə və müntəzəm müşahidə kifayət ola bilər. Bununla belə, əgər fibroadenoma əhəmiyyətli narahatlıq yaradırsa, sürətlə böyüyürsə və ya onun görünüşü və ya potensial bədxassəli olması ilə bağlı narahatlıqlar varsa, cərrahi yolla çıxarılması tövsiyə oluna bilər.

Fibroadenoma və ya fibroadenomaya bənzəyən şübhəli lezyonlarda əməliyyat qərarı, zədənin xüsusiyyətləri və fərdi şərtlər daxil olmaqla, bir neçə faktordan asılıdır. Cərrahiyyənin nəzərdən keçirilə biləcəyi bəzi vəziyyətlər bunlardır:

Ölçüsü: Fibroadenoma və ya şübhəli lezyon böyükdürsə (2-3 santimetrdən çox) və ya sürətlə böyüyürsə, simptomları aradan qaldırmaq və dəqiq diaqnoz qoymaq üçün cərrahi çıxarılması tövsiyə edilə bilər.

Davamlılıq: Əgər fibroadenoma müəyyən müddət ərzində müntəzəm müşahidələrə baxmayaraq böyüməyə davam edərsə, potensial bədxassəli şişləri imtina etmək və zehni rahatlığı təmin etmək üçün cərrahi müdaxilə tövsiyə oluna bilər.

Atipik xüsusiyyətlər: Əgər fibroadenoma atipik xüsusiyyətlər nümayiş etdirirsə və ya hüceyrə anomaliyaları və ya arxitektura pozğunluqları kimi kompleks dəyişikliklərin əlamətlərini göstərirsə, qəti diaqnoz almaq və xərçəng ehtimalını istisna etmək üçün cərrahi müdaxilə tövsiyə oluna bilər.

Diaqnozun qeyri-müəyyənliyi: Həkimin  lezyonun təbiətindən əmin olmadığı və ya lezyonu digər müvafiq anormallıqlardan əminliklə ayırd edə bilmədiyi hallarda dəqiq diaqnoz üçün cərrahi biopsiya və ya cərrahi əməliyyat aparıla bilər.

Nəticə olaraq, cərrahiyyə qərarı fərdin yaş, tibbi tarixi, risk faktorları və üstünlükləri kimi xüsusi şərtlərinin diqqətlə qiymətləndirilməsinə əsaslanacaqdır. Vəziyyəti hərtərəfli qiymətləndirəcək, cərrahiyyə əməliyyatının potensial risklərini və faydalarını sizə izah edəcək və məlumatlı qərar qəbul etməyə kömək edəcək bir həkimə müraciət etməlisiniz. Fibroadenomaların normal şəraitdə izlənilməsinin tərəfdarıyam. Ancaq hesab edirəm ki, ən kiçik riski olan hallarda xəstəyə vəziyyəti izah etmək və əməliyyat metodunu müzakirə etmək lazımdır. Əməliyyat qərarı xəstə ilə birlikdə və mövcud risklərə baxılaraq verilməlidir.